Regelgeving couperen

Het couperen bij honden van een gedeelte van de staart of het bijsnijden van de oren is in Nederland verboden. Per 1 maart 2023 gelden voor verenigingen aangesloten bij de Raad van Beheer en exposanten/deelnemers hieromtrent de volgende regels.


De Wet Dieren
De huidige tekst van de wet kent een drietal artikelen die relevant zijn voor het coupeerverbod dat sinds 2003 in werking is getreden:

Artikel 2.8. Diergeneeskundige handelingen
1. Het is verboden:
a. lichamelijke ingrepen te verrichten;
(...)
2. Het verbod, bedoeld in het eerste lid, is niet van toepassing ten aanzien van:
a. lichamelijke ingrepen waarvoor een diergeneeskundige noodzaak bestaat;

Artikel 2.15. Wedstrijden met dieren
(...)
5. Het is verboden deel te nemen aan wedstrijden met dieren waarbij een bij artikel 2.8 verboden lichamelijke ingreep is verricht.
6. Het is verboden dieren waarbij een bij artikel 2.8 verboden lichamelijke ingreep is verricht, tot een wedstrijd toe te laten.

Artikel 2.16. Vertoning dieren
(...)
3. Het is verboden deel te nemen aan tentoonstellingen of keuringen met dieren waarbij een bij artikel 2.8 verboden lichamelijke ingreep is verricht.
4. Het is verboden dieren waarbij een bij artikel 2.8 verboden lichamelijke ingreep is verricht, tot een tentoonstelling of keuring toe te laten.

Het couperen van de staart is een lichamelijk ingreep en dergelijke ingrepen zijn op grond van artikel 2.8 lid 1 verboden. Op grond van het 2e lid van artikel 2.8 geldt dat verbod echter niet indien voor de ingreep (het couperen of het amputeren van een deel van de staart) een diergeneeskundige noodzaak bestaat en die ingreep door een dierenarts wordt verricht.

De artikelen 2.15 en 2.16 zien toe op het weren van gecoupeerde honden bij wedstrijden respectievelijk exposities en keuringen, mits er geen sprake is van een medische ingreep. Voor een hond, die bijvoorbeeld gedurende de praktijkjacht de staart zodanig beschadigd heeft dat deze door een dierenarts gedeeltelijk geamputeerd moet worden, geldt dit coupeerverbod op grond van de huidige Wet Dieren dus niet.

Gelet op de huidige wetgeving heeft het bestuur van de Raad van Beheer in samenspraak met de Tentoontellingsgevende Verenigingen (TGVN) het volgende besloten: 

Aan de staart/oren gecoupeerde honden mogen NIET worden ingeschreven om deel te nemen aan exposities, wedstrijden, keuringen en praktijkproeven indien de staart/oren anders dan vanwege een diergeneeskundige (medische) noodzaak is gecoupeerd.
Ten bewijze van een dergelijke medische ingreep zal bij de inschrijving een ondertekende, gedateerde dierenartsverklaring moeten worden overlegd. 

Deze dierenartsverklaring bevat tenminste:

  • Ras, Geslacht, Geboortedatum en identificatienummer (chipnummer) van de hond
  • NAW gegevens en handtekening van de dierenarts
  • Datum en medische noodzaak van couperen/amputeren

Dit besluit is van toepassing op alle exposities, wedstrijden, keuringen en praktijkproeven die onder de rechtsmacht van de Raad van Beheer vallen.

2024 is een overgangsjaar naar een volledig verbod van deelname van gecoupeerde honden:

In 2024 komt er een nieuwe Wet aanpak dierenmishandeling en dierverwaarlozing. Hierin zal het verbod nadrukkelijker worden opgenomen, er zal geen uitzondering op basis van medische noodzaak meer worden toegestaan.
In principe treedt het wetsvoorstel op 1 januari 2024 in werking. Maar omdat het wetsvoorstel uit verschillende onderdelen bestaat, hebben bepaalde onderdelen meer tijd nodig. De inwerkingtreding van het onderdeel in de wet dat het verbod uitbreidt op het vertonen van dieren die een ingreep (lees: couperen/amputeren) hebben ondergaan is zo’n onderdeel dat meer tijd nodig heeft. Dat betekent dat de wetsbepaling pas gevolgen heeft wanneer deze ingrepen bij AMvB (dat is lagere regelgeving) zijn aangewezen.
Naar alle waarschijnlijkheid is die AMvB in de loop/eind 2024 afgerond. Daarna zal die direct in werking treden. Bij overtreding zal bestraffing volgen met een bestuurlijke boete.

Uit de memorie van toelichting: De medische noodzaak als uitzonderingsmogelijkheid werd op grote schaal misbruikt wat de reden is geweest om de uitzondering niet langer meer toe te staan.

Een gecoupeerde hond mag dan nog steeds worden gehouden en verkocht, maar mag niet meer deelnemen of worden toegelaten tot wedstrijden, tentoonstellingen, keuringen en praktijkproeven. Het betreft dus alle wedstrijdactiviteiten (o.a. werk, sport, jacht, show, keuring, demo’s etc.). Daarbij moet worden opgemerkt dat de wetgever geen onderscheid maakt tussen de begrippen couperen (schoonheidsideaal) en amputeren (medische noodzaak).

De uitzondering voor deelname aan wedstrijden, tentoonstellingen en keuringen met de medische verklaring van een diergeneeskundige noodzaak van couperen komt dus in de loop van 2024 te vervallen.

Daarnaast:
Per januari 2025 is bij FCI besluit een wereldwijd verbod van kracht om met gecoupeerde honden van 11 rassen deel te nemen aan tentoonstellingen. Het gaat om de rassen:  Dobermann, Boxer, Rottweiler, Reisenschnauzer, Schnauzer, Dwergschnauzer Duitse Pinscher, Dwergpinscher, Mastino Napoletano, Duitse Dog en Cane Corso.

Dit besluit staat los van de wetgeving en betreft dus alleen het showen van gecoupeerde honden.

Wat is dan de situatie in het overgangsjaar 2024?
Voor deelname aan wedstrijden, tentoonstellingen of keuringen is het nu ook al verboden maar is de uitzondering van de “medische noodzaak + uit ander EU land” nog mogelijk. Een organisatie mag - tot aan de inwerkingtreding van de AMvB in de loop van 2024 - zelf beslissen om op zijn eigen evenement deelname van gecoupeerde honden te verbieden óf toe te staan met de eerder genoemde dierenartsverklaring.

Voor de verenigingen die evenementen organiseren in de 2e helft van 2024 geldt dus dat zij er rekening mee moeten houden dat in die periode de AMvB in werking zal treden en er dus een algeheel verbod zal gelden op deelname van gecoupeerde honden aan wedstrijden en tentoonstellingen en keuringen.

Zodra in de loop van 2024 de AMvB in werking treedt zullen wij u daarover informeren.