Epagneul de Saint Usuge in Nederland
De geschiedenis van de huidige Epagneul de Saint-Usuge begint in september 1945. Priester en voormalig krijgsgevangene, Robert Billard vestigt zich na zijn vrijlating in Savigny-en-Revermont (departement Saône-et-Loire in Bourgondië). Dit gebied staat bekend om haar goede jachtmogelijkheden voor houtsnip, kwartel, parelhoender en fazant. Billard, een enthousiaste jaar, zocht naar een goede voorstaande jachthond, een krachtige allrounder. Hij vond een locale jachthond: de Epagneul de Saint-Usuge. De herkomst van dit kleine ras is terug te leiden naar de 16de eeuw in Frankrijk. Billard zag dat het bestaan van dit ras voor het laatst vastgelegd was in 1936, tijdens een hondenshow in Louhans; 17 kilometer ten oosten van Savigny-en-Revermont. Hij doorzocht de archieven van de Franse kennelclub; de "Société Centrale Canine" (SCC). Met de rasstandaard van 1936 onder de arm ging hij op zoek bij jagers in zijn kerkelijk gemeenschap naar een geschikte teef om mee te fokken, hij was namelijk erg enthousiast en gedreven om deze locale jachthond raszuiver en levend te houden. Hij vond er een met de naam "Poupette" (poppetje). Het vinden van een geschikte reu bleek echter een zware dobber, maar hij vond Billard "Dick", zoon van "Braco", welke in 1936 <best of show> was in Louhans. Hij kon starten in 1947 met het fokken en verder brengen van dit ras.
En dus zocht hij uitgebreid verder naar geschikte teefjes en reutjes. Met succes. In 1962 gebruikte hij eenmalig een Kleine Münsterlander teef om de genetische diversiteit verder te vergroten; dit ras lijkt het meest op de Epagneul de Saint-Usuge. Ruim 30 jaar was de Abdij van Savigny-en-Revermont het toneel van de wederopstanding van het verloren ras Epagneul de Saint Usuge. Billard legde daarbij elke geboorte nauwkeurig vast. In 1980 is het succesvolle werk van Billard overgenomen en in 1990 is de Franse "Club de l'Epagneul de Saint-Usuge”(CESU) opgericht. Ze zijn veel dank verschuldigd aan de inzet van priester Billard. De Franse Nationale Élévage wordt nog altijd in Bourgondië gehouden.
Heden ten dagen wordt het ras nog altijd veel gebruikt door jagers, voornamelijk voor klein- en waterwild maar wordt ook steeds populairder als actieve huishond.
Sinds de CESU de populatie bijhoudt zijn er 2750 honden geregistreerd geweest in Frankrijk. Daarvan leven er momenteel ruim 950 in Frankrijk. Ook in de regio ‘buitenland’ – of dehors de France zoals de Fransen ons noemen – wordt er actief gefokt met ‘de Usuge’. In Nederland zijn er ongeveer 50 honden, verder zijn er nog enkele kleine populaties in Duitsland, Zwitserland, Zweden en de Verenigde Staten. ‘Het Buitenland’ is officieel erkend door de CESU als regio om wedstrijden te houden, Regionale Élévage geheten. Een Franse keurmeester beoordeelt dan de honden op rasstandaard en wordt er een <meilleur du jour> gekozen. Alleen geconfirmeerde honden mogen meedoen. Tijdens de 3 gehouden edities heeft 3 x een hond met Nederlandse eigenaar deze prijs <beste van de dag> in de wacht mogen slepen. De Nederlandse Vereniging Epagneul de Saint Usuge (NVESU), opgericht in 2014, heeft de eerste Regionale Élévage buiten Frankrijk mogen organiseren in 2016.
Tijdens de laatst gehouden Élévage (in Duitsland) hadden de Fransen ook voor het eerste buiten Frankrijk de TAN, een test waarbij het natuurlijke jachtinstinct van de hond door de Franse juryleden wordt beoordeeld, georganiseerd. De winnaar van die gehouden TAN was een nakomeling van Ut de Grutte Warnser, de enige Nederlandse kennel die ons land rijk is.
Door het succes van de Nederlandse honden en het enthousiasme van de leden van de NVESU is er inmiddels onder begeleiding van de NVESU een nestje gefokt met een nakomeling van Ut de Grutte Warnser (7 pups in 2020), waarschijnlijk eenmalig. En zijn er stappen gezet om in 2022 of 2023 met een reu van Ut de Grutte Warnser en een Franse teef te dekken. De Franse vereniging CESU heeft een systeem waarin nauwlettend gekeken wordt naar de bloedlijnen (Taux de consanguinité). De NVESU neemt de standaard van de Fransen volledig over (minimaal ‘bon’, bijvoorkeur ‘tres bon’). We hebben daarbij als aanvullende richtlijn dat HD foto’s bij de standaard horen, en dat een teef niet ouder dan 6 jaar mag zijn bij haar eerste worp.
Algemene verschijning
Formaat: reu: 45 tot 53 cm / teef: 41 tot 49 cm
Middelgrote, goed gespierde bouw.
Snel en wendbaar.
Opvallend lichte, sprekende ogen.
Zeer meegaand en stabiel karakter.
Bouw
Gewenste verhouding schofthoogte – lichaamslengte van 9 tot 10.
Hoofd
In verhouding tot de grootte van de hond en het geslacht.
Schedel : licht afgerond, van middelmatige breedte.
Stop : duidelijk zichtbaar; meer gemarkeerd bij reutjes dan bij teefjes.
Snuit: recht, lengte gelijk aan lengte van de schedel.
Kaken en tanden : 42 tanden in een schaargebit. Geen onder- of overbeet. Lichte kaak.
Ogen : Rond en open. Helder en hazelnootbruin van kleur (donkere nuance rondom pupil heeft de voorkeur).
Oren : Aangelegd ter hoogte van het onderlid van de ogen. Plat, driehoekig, zo lang dat de voorkant van de neus bereikt kan worden en goed bezet met krullend haar.
Ledematen
- voor -
Gezien vanaf de voorkant recht en parallel tot iets breed uitstaand.
Gezien vanuit profiel goed onder het lichaam geplaatst.
Arm en onderarm zijn nagenoeg gelijk van lengte, goed gespierd en droog.
- achter -
Robuust en parallel. Goed gespierd en droog.
Hals
Kort en krachtig.
Torso
Rug: Gespierd en horizontaal tot licht aflopend.
Flank: Duidelijke aanwezig.
Borst: Breed en diep.
Bezet met langere, mogelijk licht krullende beharing.
Staart : Laag aangezet en lang. Gevederd. Niet hoog gedragen.
- vacht -
Halflang, licht golvend
In basis bruin met mogelijk geschimmeld. Witte platen zijn niet toegestaan.
Het haar van het hoofd is korter, evenals de ledematen die goed zijn gevlagd. De oren en staart zijn bezet met lang, lichtkrullend haar.
Een witte ster op het voorhoofd bij volwassen honden is toegestaan (overigens hebben alle pups een witte ster op het voorhoofd die tijdens de groei kan verdwijnen).
De Epagneul de Saint Usuge is een bijzonder zachtaardige hond, zeer aanhankelijk en baasgericht. De Usuge is kalm en rustig in huis, kunnen goed met kinderen en is gemakkelijk op te voeden, simpelweg door de intonatie van de stem, ze zijn gevoelig, snel van begrip en hebben veel werklust en energie. Ze zijn niet erg waaks maar blaffen even ter waarschuwing, zoeken daarna altijd graag de affectie van de bezoeker. Ze kunnen over het algemeen goed met andere honden, ook met honden van hetzelfde geslacht. Ze zijn heel goed met kleine kinderen.
De Epagneul de Saint Usuge heeft weinig gezondheidsklachten, er wordt alleen getest op HD, wat wel voorkomt maar waar de hond over het algemeen weinig tot geen hinder van ondervindt